کوه نمکی در فاصله ۹۰ کیلومتری از شهر قشم، در بخش جنوب غربی این جزیره و در نزدیکی ساحل جنوبی آن قرار دارد. این کوه گنبدی شکل ارتفاعی در حدود ۲۳۷ متر دارد و بلندترین بخش این جزیره است. در گنبد نمکی قشم پدیدههای انحلالی سطحی و عمقی زیادی وجود دارد. طولانیترین غار این مجموعه با نام غار نمکدان ۳، با طول ۶۴۰۰ متریاش توانسته عنوان طولانیترین غار نمکی جهان را کسب کند. براساس تحقیقاتی که انجام شده است، سن نمکهای این غار به دوره پیش از کامبرین مربوط میشود و با این اوصاف بیش از ۵۷۰ سال عمر دارند.
بر اساس تقسیمبندی بوساک و همکارانش در سال ۱۹۹۸، کوه نمکی جزیره قشم در دسته گنبدهای نمکی غیرفعال قرار میگیرد و روی سطح بالایی آن سنگ نمک کمتری وجود دارد و دلیل این اتفاق نیز حل شدن آن با آب و کاهش میزان آن در طول زمان بوده است. البته میزان سنگ گچ این گنبد زیاد است. در خصوص ساختار این گنبد هم باید گفت که کوه مذکور از انباشته شدن صخرههای آذرین با رسوبات تشکیل شده است.
البته این غار یکی از چندین غار نمکی هست که تو کوه مخروطی شکل نمکدان شکل گرفته است. ارتفاع این کوع حدود ۳۴۰ متر است.
اگر گنبدهای نمکی در مناطق خشک و نیمه خشک از نظر اقلیمی مانند جنوب ایران واقع گردند، به علت بارش کم پدیدار شدن آن ها در سطح زمین دوام بیش تری داشته و در آن ها احتمال به وجود آمدن غارهای نمکی بیش تر می باشد. در مناطق پرباران گنبدهای نمکی به علت انحلال زیاد سنگ نمک از بین رفته و فرصت ایجاد غار در آن ها بسیار کم است و یا از وسعت و طول زیادی برخوردار نمی باشند.نظیر غار نمکدان جزیره قشم در کم تر نقطه ای از ایران دیده شده است و تحقیقاتی که اخیرا بر روی فضای داخلی نمکدان انجام شده است، حاکی از قابلیت ویژه آن است. باقی ماندن و تنفس در داخل غار نمکدان قشم می تواند به بهبود بیماران مبتلا به آسم و ناراحتی های تنفسی کمک کند. در مطالعات و تحقیقات کنونی علاوه بر کاوش های اشاره شده، بررسی هایی در رابطه با تعیین سن غار با استفاده از روش های ایزوتوپی و هم چنین بررسی هایی در رابطه با نرخ بالا آمدن گنبد نمکی نمکدان قشم با استفاده از روشهای مختلف از جمله ایزوتوپ کربن ۱۴در دست انجام است.
نمک موجود در غار نمکدان از بهترین نوع نمک خوراکی است و در ترکیبات آن عناصر دیگری مانند منیزیم نیز وجود دارد که همین موضوع باعث میشود نمک موجود در محل را نمک طبی نیز معرفی کنند و این نمک میتواند مورد استفاده ورزشکاران حرفهای قرار گیرد.
اگه به غار نمک برید حس این بهتون دست میده که وارد یه منطقه کوهستانی پر برف شدین ولی به جای برف همش نمکه!
در بخش داخلی کوه نمکدان جریان آب دائمی وجود دارد که بعد از ترکیب با نمکهای اطراف به شکل چشمه از غار خارج شده و در دامنه کوه نمکدان حوضچهای طبیعی را بهوجود آورده است. بهدلیل نمکآلود بودن این آب، حوضچه نیز رنگی سفید بهخود گرفته است. ناگفته نماند که چشمه مذکور در تمام طول سال جریان دارد. در بخشهای داخلی غار نمکدان این جریان آب قابل مشاهده است و گاهی آب نمک موجود در غار همانند آینه تصاویر را منعکس میکند و این خود چهرهای زیبا بهمحیط میبخشد. بستر اصلی این چشمه رنگی سرخ دارد و میتوان رسوبات گِل اخرا (خاک نسوز) را در آن مشاهده کرد. این رسوبات حاوی ترکیبات اکسید آهن و به خصوص هماتیت است. بخش بالایی یا همان سقف غار نیز ساختار زیبایی دارد و توسط قندیلهای بلورین که اشکال مختلفی دارند پوشیده شده است.
اگر بهجزیره قشم یا بخشهای جنوبی ایران سفر کرده باشید حتما با هوای گرم و مرطوب آن آشنا هستید. همین هوای مرطوب و نفوذ آب به داخل غار باعث شده است که قطرات آب نمک اشباع شده روی قندیلهای این غار جریان یابد و همین موضوع عامل تغییر شکل این قندیلها و ایجاد قندیلهای جدید در آن میشود.
نقشه ترسیم شده برای این غار کاملا دقیق و گویا است ولی بهتر است گردشگران با تیمهای حرفهای اقدام به ماجراجویی در این غار کنند. البته در طول تمام این سفر ماجراجویانه نیز حشرات ریز و سفید رنگ جلب توجه خواهند کرد که گاهی حضورشان آزاردهنده است. البته در غار نمکدان خفاش نیز وجود دارد و میتوانید حرکت و پرواز آنها را احساس کنید.