صنایع دستی ایران معجزه دستان ماهر ایرانیان و حرفه برجسته این کشور محسوب میشود. مواردی چون چوب و استخوان، مس و نقره، طلا و سنگهای قیمتی، ابریشم و پشم، مواد اولیهای هستند که توسط صنعتگران و فعالان این نقطه از دنیا به محصولات بسیار نفیس زیبا تبدیل میشوند و احساسات و مفاهیم فرهنگی را در این مورد برجسته به جهانیان نشان میدهند. در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به این مقوله و تاثیر آموزش آن بر افزایش درآمد صنعتگران ایرانی.
ایران به عنوان سرزمینی وسیع، هزاران آثار هنری را ارائه میدهد که فرهنگ پربار ایرانی را تجلی میکند. معرفی همه این موارد در یک گزارش مختصر کار آسانی نیست، اما در این مقاله و در سایت اکتیک برخی از بهترین آنها را که در دنیا از شهرت بالایی برخوردار هستند، ارائه کردهایم.
خاتم کاری به عنوان یکی از نفیسترین صنایع دستی ایران، نحوه استفاده از قطعات کوچک چوب، استخوان و یا فلز بر روی سطح اشیاء مختلف را شامل میشود. نقوش خاتمکاری به شکل اشکال هندسی بهویژه ستارهای در این تجربه هنر دستساز ایرانی با چوبهای نازک از جنس آبنوس، ساج، پرتقال و رز، برنج برای قسمتهای طلایی و استخوان شتر تولید میشود. در میان تمام صنایع دستی ایران، این کار بسیار زیبا و استادانه محسوب میشود. قدمت آن به دوران صفویه میرسد، بنابراین یکی از قدیمیترین موارد از این نوع است که همچنان در برخی از شهرها رواج دارد.
قلمزنی یکی از زیباترین هنرهای ایرانی به حساب میآید. این روش میل به طراحی نقوش دقیق و فاخر ایرانی بر روی فلزات مختلف از جمله مس، برنج، نقره و طلا با چکش و اسکنه (قلم) را شامل میشود. قدمت آن به دوران باستان و دورههای ساسانی (۷۰۰ هجری قمری)، سلجوقیان (۱۰۰ پس از میلاد) و صفویان (۱۶۰۰ میلادی) برمیگردد. این تجربه هنر سپس اساتید بزرگی در ۸۰ سال گذشته احیا شد. اکنون میتوانید اشیاء و ظروف مختلفی را پیدا کنید که در مغازههای صنایع دستی ایران به زیبایی حکاکی شده است.
مینا کاری به عنوان یکی از صنایع دستی شناخته شده دوره ساسانی بر در و لوسترهای کاخها، عمارتها و زیارتگاههای قدیمی مشاهده میشود که هنری بسیار بدیع و جالب توجه به حساب میآید. این کار تجربه هنر رنگ آمیزی و تزیین سطح فلزات (و حتی سفالها) را با آمیختن رنگهای درخشان بر روی آنها در بر میگیرد. این فعالیت باشکوه در ساخت بشقابهای دیواری، دکوراسیون منزل، ظروف آب نبات، گلدان و جواهرات کاربرد دارد.
در میان نفیسترین صنایع دستی ایران، فیروزه کوبی بسیار محبوب است. این تجربه هنر زیبا توسط تعداد زیادی از عرضه کنندگان تولید میشود. در منبت کاری، تکههای کوچک فیروزه را به صورت موزاییک بر روی سطح فلزات مختلف (مس، برنج، نقره و طلا) قرار میدهند تا زیبایی خاصی به شیء ببخشند. نه تنها ظروف و ظروف تزیینی، بلکه لوازم ظریفی از جمله گردنبند، انگشتر، گوشواره و غیره را نیز می توان با تکههای کوچک این سنگ قیمتی زینت بخشید.
مینیاتور نقاشی نفیس دست ساز ایرانی بر روی کاغذ یا مهمتر از آن روی تکه استخوان شتر را شامل میشود. فنون این هنر دستی ایرانی با سنتهای غربی و بیزانسی مینیاتور در نسخههای خطی تذهیب شده قابل مقایسه خواهد بود. رنگ کردن زیبا و برجسته این کار دستی از مهمترین خصوصیات آن محسوب میشود. این حرفه زیبا نیز به خوبی در سایت اکتیک معرفی شده است.
فرش ایرانی راوی تجربه فعالیت مردم و یکی از بهترین صنایع دستی این کشور به شمار میرود. این کار شهرت جهانی دارد و در سرتاسر دنیا آثاری از آن یافت میشود. این فعالیت اصیل ایرانی در طیف وسیعی از تنوع بافته میشوند. هر شهری با توجه به ذائقه فرهنگی دستان ماهر بافندگان، سبک فرش خود را نشان میدهد. قدمت آن به دوره ساسانی باز می گردد، زمانی که منسوجات ابریشمی ایران در کلیساهای اروپایی به عنوان پوششی برای آثار نگهداری می شد.
ترمه، صنایع دستی با نخهای مرغوب، منسوجات رنگارنگ دستبافت با نقشهای خاص و عمدتا گل گلی است که شهر یزد خاستگاه آن محسوب میشود. این کار استفاده از پارچه نرم و ظریف را در بر میگیرد که از نخهای مختلف از جمله ابریشم، پشم و کرک درست میشود. قدمت این صنعت که بسیار محبوب بود و کاربردهای متنوعی در طبقات برتر جامعه داشت، مربوط به اوایل دوران صفویه است. اگر اطلاعات بیشتری در این خصوص میخواهید، میتوانید سایت اکتیک را ببینید.
سابقه این فعالیت بسیار برجسته مربوط به دوران باستان و ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد است. زمانی که کشاورزی به وجود آمد و کشت در فلات ایران توسط نژادهای بدوی این سرزمین آغاز شد و مردم برای رفع نیاز خود ظروفی را از گل پخته میساختند. پیش از رایج شدن استفاده از شیشه، بسیاری از ظرفهایی که توسط آدمها مورد استفاده قرار میگرفت، پارچ و کاسه سفالی بود. امروزه سفالگری به یکی از محبوبترین صنایع دستی سنتی ایران تبدیل شده که برای آن از خاک رس استفاده میشود.
صنایع دستی ایران یکی از پردرآمدترین مشاغل این کشور در گذشته محسوب میشد. اما امروز فعالان این عرصه محل آموزش و فروش تجربیات ارزشمند خود در این خصوص به درآمدهای بسیار مطلوبی میرسند. به طور مثال یک سفالگر یا خاتمکار میتواند نحوه انجام این کار و تمام اصول و قواعدی را که در طول سالها در این عرصه فرا گرفته، به نسل بعد از خود منتقل سازد تا این حرفه زیبا همچنان پابرجا بماند. سایت اکتیک به عنوان یکی از نهادهای فعال در معرفی این تجربیات و انتقال آن به نسل بعدی، عملکرد چشمگیری دارد و توانسته در دوران فعالیت خود، بسیاری از هنرهای ایرانی را به جهانیان معرفی کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص میتوانید به این آدرس https://actic.ir/ مراجعه کنید.