یکی از راههای مهاجرت ، مهاجرت تحصیلی است. در واقع مهاجرت تحصیلی، یک راه ایدهآل برای دیدن کشورهای جدید، آشنایی با آداب و سنن مختلف، تحصیل در دانشگاههای برتر دنیا و تعامل مستقیم با اساتید مطرح جهانی است.
انتخاب کشور مقصد برای مهاجرت تحصیلی رابطۀ مستقیمی با شرایط تحصیلی و مالی دانشجو دارد. در برخی از کشورها، شهریۀ دانشگاهها، بهویژه برای دورههای کارشناسی ارشد و بالاتر رایگان است، مثل کشورهای آلمان، اتریش و … . اما گرفتن پذیرش از دانشگاههای این کشورها و همینطور گرفتن ویزای تحصیلی این کشورها، بهدلیل تمکن مالی بالایی که نیاز دارند (مثلاً برای کشور آلمان، نیاز به یک حساب ارزی با ده هزار یورو موجودی است)، اغلب دشوار است.
برخی کشورها مانند ترکیه بهدلیل نزدیکی به ایران و هزینههای تحصیلی و زندگی پایینتر گزینههای خوبی برای ادامۀ تحصیل در یک کشور خارجی هستند. بیشتر ایرانیها بهدلیل سیستمهای آموزشی بهروز و هدفمند، وجود اساتید مطرح جهانی و همینطور تنوع قومیتی و فرهنگی در میان دانشجویان دانشگاهها و امکان اشتغال بعد از تحصیل، مهاجرت تحصیلی به کشورهایی چون کانادا، استرالیا، فرانسه، هلند و انگلستان را ترجیح میدهند.
توجه داشته باشید برای بیشتر کشورها، مهاجرت تحصیلی یک نوع مهاجرت موقت و با مدت محدود بهشمار میرود. در واقع شما باید ثابت کنید که بعد از اتمام دورۀ تحصیلی و مدت زمان ویزای تحصیلی خود، به کشورتان برمیگردید. البته در بیشتر این کشورها، امکان اقدام برای مهاجرت کاری بعد از اتمام دورۀ تحصیلی وجود دارد.
تحصیل در فرانسه
مهاجرت تحصیلی به کشور فرانسه، از قدیمالایام در میان ایرانیان باب بوده است. در دوران قدیم، یعنی انتهای دورۀ قاجار و ابتدای دورۀ پهلوی، فرستادن فرزندان خانوادههای اصیل و متمول ایرانی برای تحصیل در فرانسه بسیار رواج داشته است. امروزه هم همچنان تمایل ایرانیان برای تحصیل در فرانسه بسیار زیاد است. گرفتن پذیرش از دانشگاههای فرانسه محدودیت خاصی ندارد و برای تحصیل در فرانسه نیاز به شرکت در هیچ آزمونی نیست. با این همه، برای تحصیل در فرانسه برخی پیششرطها هستند که باید رعایت شوند.
شهریۀ دانشگاههای فرانسه
دانشجویان خارجی برای تحصیل در فرانسه باید شهریۀ سالانه بپردازند. مبلغ این شهریه، ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ یورو در سال برای دانشگاههای دولتی فرانسه و بیش از ۲۰۰۰۰ یورو در سال برای دانشگاههای خصوصی آن است. میزان این شهریه در دانشگاههای دولتی، توسط دولت فرانسه تعیین میشود و دانشگاهها نقشی در آن ندارند. در حال حاضر، شهریۀ ۲۷۷۰ یورو برای دورههای لیسانس، ۳۷۷۰ یورو برای دورههای فوقلیسانس و ۳۸۰ یورو برای دورههای دکتری در نظر گرفته شده است.
پیششرطهای مهم تحصیل در فرانسه
یکی از پیششرطهای مهم تحصیل در فرانسه، داشتن تمکن مالی کافی برای تحصیل و زندگی در این کشور است. پیششرط مهم دیگر، تسلط به زبان فرانسوی است. اگرچه برخی از دورههای تحصیلی در دانشگاههای بینالمللی فرانسه به زبان انگلیسی تدریس میشوند اما برای گرفتن ویزای تحصیلی فرانسه یکی از پیششرطهای مهم، آشنایی نسبی تا کامل به زبان فرانسه است.
ویزای تحصیلی استرالیا
کشور استرالیا فاصلۀ بسیار زیادی با کشور ما ایران دارد اما بسیاری از ایرانیها مهاجرت تحصیلی به این کشور نسبتاً بکر و در عین حال مدرن را در اولویت برنامههای خود قرار میدهند. برای مهاجرت تحصیلی به استرالیا، دو اصل مهم باید انجام شود: اول گرفتن پذیرش از یکی از دانشگاههای این کشور و دوم گرفتن ویزای تحصیلی استرالیا.
یک نکتۀ مهم برای گرفتن ویزای تحصیلی استرالیا، تطابق سن دانشجو با مقطعی است که میخواهد در آن تحصیل کند. بهعنوان نمونه، معمولاً دانشجویانی که بالای ۳۵ سال سن دارند و برای دورههای کارشناسی اقدام میکنند، حتی با وجود گرفتن پذیرش از دانشگاههای این کشور، معمولاً موفق به اخذ ویزای تحصیلی استرالیا نمیشوند. برای مقطع دکتری، معمولاً حساسیت سنی به این اندازه نیست. با این حال، اگر فاصلۀ بین مدرک قبلی دانشجو و مدرکی که میخواهد بگیرد زیاد باشد، باید علت این فاصله را توجیه نماید.
پیششرطهای گرفتن ویزای تحصیلی استرالیا
همانند بسیاری از کشورهای مطرح جهان، گرفتن ویزای تحصیلی استرالیا نیازمند داشتن دو پیششرط مهم است. اولین شرط، اثبات تمکن مالی به مأمور بررسی پروندههای ویزای تحصیلی استرالیا است. دانشجو باید بتواند از عهدۀ هزینههای تحصیل و زندگی در استرالیا برآید. لازم به ذکر است که برای تحصیل در دانشگاههای استرالیا، باید شهریۀ سالانه پرداخت شود.
شرط دوم، تسلط به زبان انگلیسی است که یعنی فرد متقاضی ویزای تحصیلی استرالیا باید نمرات قابلقبولی از یکی از آزمونهای بینالمللی زبان انگلیسی کسب کرده باشد. معمولاً نمرات IELTS بالای ۶٫۵ برای گرفتن ویزای تحصیلی استرالیا مناسب هستند، هرچند که هر دانشگاه استرالیا معیارهای ویژۀ خود را نیز دارد.
هرگونه مدرکی دال بر نخبه بودن و برتر بودن دانشجو، نمرات بالا و دستاوردهای علمی زیاد مانند کارهای پژوهشی و چاپ مقالات در مجلههای بینالمللی میتواند در روند گرفتن ویزای تحصیلی استرالیا کمک بسیاری بکند.
تحصیل در کانادا
کشور کانادا، یک کشور با دو زبان رسمی انگلیسی و فرانسه و دانشگاههای مطرح بینالمللی بسیار است. بههمین دلیل تحصیل در کانادا برای بسیاری از ایرانیان، یک گزینۀ مناسب به شمار میرود. هرچند که فاصلۀ بین دو کشور بسیار زیاد است، اما امروزه وجود اینترنت و رسانههای مجازی ارتباطی تحمل این فاصله را آسانتر کرده است.
برای تحصیل در کانادا دو هزینه باید در نظر گرفته شود. اول شهریۀ دانشگاه که سالانه یا هر ترم پرداخت میشود و دوم هزینههای زندگی در کانادا. شهریۀ دانشگاههای کانادا، معمولاً مقادیر معقولی هستند و بسیاری از متقاضیان تحصیل در کانادا از عهدۀ پرداخت آن برمیآیند.
از سوی دیگر، هزینۀ زندگی در حین تحصیل در کانادا از یک استان به استان دیگر متفاوت است. زندگی در برخی از استانها و شهرهای کشور کانادا، بسیار پرهزینهتر از استانها و شهرهای دیگر آن است. یکی از پیششرطهای تحصیل در کانادا داشتن تمکن مالی کافی برای هزینههای مربوط به شهریۀ دانشگاه، هزینههای حین تحصیل و هزینههای زندگی است.
دانشجویانی که پذیرش از دانشگاههای کانادا میگیرند، برای ویزای تحصیلی اقدام میکنند و درصورت گرفتن ویزای تحصیلی میتوانند به کانادا بروند. در کشور کانادا، ویزای تحصیلی دانشجو بررسی میشود و چنانچه مشکلی نداشته باشد، یک مجوز به او داده میشود که Study Permit نام دارد. با گرفتن این مجوز، دانشجویان اجازۀ تحصیل در کانادا را پیدا میکنند. این مجوز، مخصوص دورههای تحصیلی است که بیش از ۶ ماه طول میکشند.
یک نکتۀ مهم دیگر در رابطه با تحصیل در کانادا این است که رشتهای که دانشجو برای آن پذیرش گرفته باید با تحصیلات و سابقۀ کاری دانشجو همخوانی داشته باشد. درصورتی که این همخوانی وجود نداشته باشد، معمولاً درخواست ویزای تحصیلی دانشجو رد میشود.
انگیزهنامه نیز یکی از موارد مهمی است که برای تحصیل در کانادا نیاز به توجه ویژه دارد. درصورتی که انگیزهنامۀ دانشجو از نظر مأمور کانادایی بررسی مدارک موجه نباشد و یا دلایل دانشجو برای برگشتن به کشور خود کافی نباشد، امکان رد شدن درخواست صدور ویزای تحصیلی بسیار بالا خواهد بود.
یک ویژگی بسیار خوب تحصیل در کانادا این است که دانشجویان خارجی اجازه دارند در طول ترمها، هر دو هفته، چهل ساعت کار پارهوقت داشته باشند. در طول تعطیلات بینترمی هم محدودیتی برای کار کردن دانشجو وجود ندارد.
جمعبندی
اولین قدم برای مهاجرت تحصیلی انتخاب کشور، مقطع، رشتۀ تحصیلی و دانشگاه است. بعد از آن، لازم است دانشجوی متقاضی مهاجرت تحصیلی شرایط و ضوابط مربوط به تحصیل در کشور و دانشگاه موردنظر را بهدقت بررسی کرده و براساس آنها،برنامهریزی نماید. در اینجا، تحصیل در فرانسه، ویزای تحصیلی استرالیا و تحصیل در کانادا بررسی شدهاند.
برخی پیششرطها هستند که برای بیشتر کشورها مشترک هستند. بهعنوان نمونه داشتن نمرات قابلقبول از آزمونهای زبان بینالمللی مطرح مانند IELTS یا دولینگو یکی از این پیششرطها است. همچنین اثبات تمکن مالی برای زندگی در کشور موردنظر نیز، جزء ضروریات مهاجرت تحصیلی به همۀ کشورهای جهان است.